تاندون‌ها رشته‌های فیبری و محکم هستند که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند و نقش مهمی در انتقال نیرو و حرکت مفاصل دارند. هرگونه آسیب یا پارگی در تاندون می‌تواند باعث درد شدید، محدودیت حرکتی و ضعف عملکرد عضله شود.
پارگی تاندون یکی از آسیب‌های شایع در ورزشکاران، افراد فعال بدنی و حتی در سنین بالاتر است که معمولاً به دلیل حرکات ناگهانی، فشار بیش از حد یا استفاده مکرر از عضله رخ می‌دهد. تشخیص سریع و درمان صحیح، کلید بازگشت ایمن و کامل به فعالیت روزمره است.
علائم پارگی تاندون
پارگی تاندون بسته به میزان آسیب (جزئی، نسبی یا کامل) می‌تواند علائم متفاوتی داشته باشد، اما نشانه‌های رایج آن عبارت‌اند از:
- درد شدید و ناگهانی در محل تاندون آسیب‌دیده
- ورم و کبودی در ناحیه آسیب
- ضعف یا از دست رفتن عملکرد عضله
- احساس صدا یا “ترکیدن” ناگهانی در زمان پارگی
- ناتوانی در حرکت دادن مفصل مرتبط
به‌عنوان مثال، در پارگی تاندون آشیل، بیمار معمولاً نمی‌تواند روی پنجه بایستد یا پاشنه را از زمین جدا کند.
علل شایع پارگی تاندون
پارگی تاندون می‌تواند بر اثر چندین عامل رخ دهد، از جمله:
- فعالیت ورزشی شدید یا ناگهانی بدون آمادگی کافی.
- وارد شدن ضربه مستقیم به مفصل یا عضله.
- فرسودگی تدریجی تاندون به‌دلیل استفاده بیش‌ازحد یا افزایش سن.
- بیماری‌های متابولیک مانند دیابت یا مصرف طولانی‌مدت کورتون که باعث ضعیف شدن بافت تاندون می‌شوند.
روش‌های درمان پارگی تاندون
درمان پارگی تاندون بسته به محل آسیب و شدت پارگی متفاوت است و ممکن است شامل ترکیبی از درمان‌های غیرجراحی و جراحی باشد.
🔹 درمان غیرجراحی
برای پارگی‌های جزئی یا متوسط:
- استراحت و بی‌حرکتی موقت با آتل یا باند مخصوص.
- یخ‌گذاری و بالا نگه داشتن عضو برای کاهش التهاب.
- داروهای ضدالتهاب و مسکن.
- فیزیوتراپی و تمرین‌های توانبخشی.
🔹 درمان جراحی
در پارگی کامل یا مواردی که ترمیم طبیعی ممکن نیست، عمل جراحی ترمیم تاندون انجام می‌شود. در این روش، دو سر تاندون پاره‌شده به هم بخیه می‌شوند تا قابلیت حرکتی بازگردد.
مراحل توانبخشی پس از ترمیم تاندون
بازتوانی پس از پارگی تاندون اهمیت ویژه‌ای دارد و به بازگشت عملکرد طبیعی مفصل کمک می‌کند. این مراحل معمولاً شامل موارد زیر است:
- مرحله بی‌حرکتی (2 تا 4 هفته)
در این مرحله، تاندون باید در وضعیت محافظت‌شده قرار گیرد تا ترمیم اولیه انجام شود. استفاده از گچ یا آتل رایج است.
- مرحله حرکات غیرفعال (هفته 4 تا 6)
فیزیوتراپیست حرکات ملایمی را بدون فشار فعال روی تاندون انجام می‌دهد تا از خشکی مفصل جلوگیری شود.
- مرحله حرکات فعال و تقویت عضله (هفته 6 تا 10)
بیمار به تدریج حرکات سبک را خود انجام می‌دهد و تمرینات مقاومتی تحت نظر متخصص آغاز می‌شود.
- مرحله بازگشت به فعالیت کامل (پس از هفته 10)
تمرین‌های عملکردی و ورزشی اضافه می‌شوند تا فرد بتواند با ایمنی کامل به فعالیت‌های روزمره یا ورزشی بازگردد.
نقش فیزیوتراپی در ترمیم و بازتوانی تاندون
فیزیوتراپی تاندون نقشی حیاتی در بهبود پس از آسیب دارد. تکنیک‌هایی مانند الکتروتراپی، لیزر پرتوان، ماساژ درمانی عمقی و تمرین‌درمانی هدفمند موجب افزایش خون‌رسانی، کاهش التهاب و جلوگیری از چسبندگی بافتی می‌شوند.
در کلینیک فیزیوتراپی پاس، برنامه توانبخشی برای بیماران دارای آسیب یا پارگی تاندون به‌صورت کاملاً شخصی‌سازی‌شده طراحی می‌شود تا بهترین نتایج در کوتاه‌ترین زمان حاصل شود.
جمع‌بندی
پارگی تاندون اگر به‌درستی تشخیص داده نشود یا درمان آن به تعویق بیفتد، می‌تواند باعث ناتوانی حرکتی یا آسیب‌های ثانویه شود. درمان به‌موقع، همراه با فیزیوتراپی علمی و منظم، راه بازگشت ایمن به فعالیت است.
اگر شما یا اطرافیانتان دچار علائم پارگی یا التهاب تاندون هستید، بهتر است با مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی پاس، تحت ارزیابی دقیق و برنامه درمانی تخصصی قرار بگیرید تا از عوارض طولانی‌مدت پیشگیری شود.
