دوره بعد از جراحی یکی از حساس‌ترین مراحل درمان است؛ چراکه بسیاری از بیماران تصور می‌کنند پس از پایان عمل، روند بهبودی به خودی خود پیش می‌رود. اما واقعیت این است که توانبخشی بعد از جراحی بخش حیاتی از درمان محسوب می‌شود. بدون انجام تمرینات مناسب و فیزیوتراپی هدفمند، عضلات تحلیل می‌روند، مفاصل خشک می‌شوند و بازگشت به عملکرد طبیعی بدن به تعویق می‌افتد. هدف اصلی توانبخشی، بازگرداندن قدرت، تحرک و هماهنگی بدن در کوتاه‌ترین زمان ممکن است تا بیمار بتواند با اطمینان به زندگی روزمره بازگردد.
اهمیت فیزیوتراپی پس از جراحی
فیزیوتراپی بعد از جراحی نه تنها درد و تورم را کاهش می‌دهد، بلکه از بروز چسبندگی بافت‌ها و خشکی مفاصل جلوگیری می‌کند. برای مثال در جراحی‌های ارتوپدی مانند زانو، شانه یا ستون فقرات، تمرینات فیزیوتراپی باعث می‌شوند جریان خون در محل جراحی افزایش یافته و روند ترمیم بافت‌ها تسریع شود.
در این مرحله، فیزیوتراپیست متخصص بر اساس نوع عمل، شدت آسیب و وضعیت جسمی بیمار، برنامه‌ای دقیق شامل تمرینات حرکتی، کششی و قدرتی تنظیم می‌کند. گاهی هم از روش‌های کمکی مانند الکتروتراپی، لیزر درمانی یا ماساژ درمانی برای کاهش التهاب و تحریک بازسازی بافت‌ها استفاده می‌شود.
مراحل اصلی توانبخشی بعد از عمل
- مرحله اولیه (کاهش درد و التهاب):
در روزها و هفته‌های ابتدایی پس از جراحی، تمرکز بر کنترل درد، کاهش تورم و جلوگیری از خشکی مفصل است. در این مرحله معمولاً از یخ، بانداژ فشاری و تمرینات بسیار ملایم استفاده می‌شود. - مرحله بازیابی حرکت:
با کاهش التهاب، حرکات دامنه مفصل آغاز می‌شود. تمرینات کششی کنترل‌شده کمک می‌کند تا مفاصل و عضلات به تدریج انعطاف‌پذیری خود را بازیابند. - مرحله تقویت عضلات:
در این مرحله تمرینات مقاومتی و تعادلی برای بازسازی قدرت عضلات درگیر شروع می‌شود. این تمرینات باید تحت نظارت دقیق فیزیوتراپیست انجام شود تا از فشار اضافی بر ناحیه جراحی جلوگیری شود. - مرحله بازگشت به فعالیت:
در پایان برنامه توانبخشی، حرکات عملکردی و تمرینات خاص برای بازگشت بیمار به فعالیت‌های روزمره یا ورزشی آموزش داده می‌شود. این مرحله نقش کلیدی در جلوگیری از بازگشت آسیب دارد.
راهکارهای پیشگیری از عوارض بعد از عمل
- رعایت کامل دستورات پزشک و فیزیوتراپیست
انجام تمرینات خانگی بدون مشورت ممکن است باعث بازشدن بخیه یا آسیب مجدد شود. - تغذیه مناسب
مصرف پروتئین، ویتامین C و مواد معدنی مانند روی و منیزیم به ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند. - حفظ تحرک در حد مجاز
بی‌تحرکی طولانی‌مدت باعث لخته شدن خون در پاها و ضعف عضلات می‌شود. - صبوری و استمرار
روند بهبودی زمان‌بر است و نتیجه مطلوب فقط با پیگیری منظم تمرینات حاصل می‌شود.
معرفی کلینیک فیزیوتراپی برای توانبخشی بعد از عمل
برای بیماران ساکن غرب تهران، کلینیک فیزیوتراپی پاس یکی از مراکز معتبر در زمینه توانبخشی بعد از جراحی است. در این مرکز، متخصصان فیزیوتراپی با استفاده از تجهیزات پیشرفته و برنامه‌های شخصی‌سازی‌شده، به بیماران کمک می‌کنند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به فعالیت‌های روزمره و ورزشی خود بازگردند.
خدمات این کلینیک شامل فیزیوتراپی بعد از جراحی‌های زانو، شانه، ستون فقرات و اندام‌های فوقانی و تحتانی است.