درمان پارگی رباط صلیبی
پارگی رباط صلیبی زانو و یا ACL -که نام کامل آن Anterior cruciate ligament است- با ایجاد درد و محدودیت در حرکت زانو بیمار را آزار میدهد. این عارضه یکی از آسیبهای رایج ورزشی است و در سنین جوانی شیوع بیشتری دارد. درمان به شدت آسیب بستگی دارد اما در بسیاری از موارد بدون عمل جراحی میتوان این پارگی را درمان کرد.
نقش رباط ها در بدن
رباط ها در بدن ما وظایف مختلفی دارند آنها در اتصال استخوانهای بدن نقش مهمی دارند و موجب استحکام مفاصل ما میشوند. رباط ها این کار را با جلوگیری از حرکات بیش از حد استخوانها بر روی هم انجام میدهند. در واقع شکل رباط ها و محل چسبندگی آنها مسیر خاصی را برای تحرک مفصل فراهم آورده و به مفصل اجازه حرکت تنها در یک مسیر طبیعی را میدهد. لذا برخی از حرکات مفصل را محدود کرده و برخی دیگر را آزاد میگذارد. یکی دیگر از وظایف مهم رباط ها مخابره اطلاعات مربوط به وضعیت مفصل و تحرک آن به سمت مغز است. این نقش بسیار مهم به مغز کمک میکند تا از حرکت مفصل پیوسته آگاه باشد و حرکات مفصل کاملا تحت کنترل قرار بگیرد.
رباط های مفصل زانو
در زانو رباط های بسیاری وجود دارند که ثبات مفصل را فراهم میکنند. از این میان ۲ رباط صلیبی جلویی و پشتی و دو رباط طرفی آشناترین رباط های زانو هستند. هر یک از این رباط ها به تنهایی و گاهی بهمراه بافتهای دیگر دچار آسیب میشوند که علاوه بر ایجاد زانو درد موجب لقی و عدم ثبات زانو نیز میشود.
رباط صلیبی
پارگی رباط ها را به ۳ درجه تقسیم میکنند. پارگی درجه ۱، پارگی کم است و اتصال فیبرها کاملا از بین نرفته است و ثبات زانو آنچنان تغییر نمیکند. پارگی درجه ۲ متوسط بوده و زانو تا اندازه ای ناپایدار میشود. درجه ۳ پارگی کامل است و مفصل کاملا بی ثبات است. در برخی مواقع ممکن است پارگی با کنده شدن بخشی از استخوان همراه باشد.
بیماری که دچار پارگی شده باشد قادر به پریدن، دویدن و پایین آمدن از پله نیست و ممکن است در حین راه رفتن عادی به ناگهان احساس خالی شدن زانو را داشته باشد. بیمار دچار لنگش است و زانو را در حالت خم شده نگه میدارد. ممکن است اطراف زانو دچار ورم شده باشد و زانو داغ و قرمز بشود و حرکات زانو شدیدا دردناک باشد.
علل پارگی رباط
بیشترین میزان پارگی رباط صلیبی در جوانان بویژه در بین ورزشکاران است. ورزشهایی که برخوردی هستند و یا حرکات پر سرعت و ناگهانی دارند، همراه با تغییر ناگهانی سرعت و یا جهت هستند بیشرین احتمال پارگی را دارند. ورزشهایی همچون فوتبال، اسکی و ورزشهای رزمی از جمله ورزشهای پر آسیب برای رباط صلیبی هستند. برای نمونه در یک بازیکن فوتبال تنه خوردن علت رایج پارگی رباط است بخصوص اگر در این حین زانو کمی خم باشد.
درمان پارگی رباط صلیبی
اهداف درمانی ما برای جراحت های رباط صلیبی شامل بازیابی ثبات طبیعی زانو، افزایش عملکرد بیمار و کسب مجدد توانایی های از دست رفته وی، به حداقل رساندن ناتوانایی های زانو، جلوگیری از پیدایش آسیبهای جدید و کاهش درد است.
نکته قابل توجه این است که همه افرادیکه دچار پارگی های رباط صلیبی میشوند نیاز به عمل جراحی ندارند. با استفاده از روشهای نوین فیزیوتراپی درصد بالایی از این آسیب دیدگی ها قابل درمان هستند. در آن دسته از بیمارانی هم که عمل جراحی انجام داده اند، فیزیوتراپی پس از عمل، بسیار حیاتی است. شروع زود هنگام فیزیوتراپی پس از بازسازی رباط صیلبی موجب کاهش درد و ورم ناشی از عمل میشود. دامنه حرکت زانو را به حالت طبیعی باز میگرداند و قدرت عضلات پیرامون مفصل را افزایش میدهد. انجام تمرینهای ویژه فیزیوتراپی موجب کاهش ریسک پارگی مجدد و یا بروز عارضه جدید در دیگر ساختارهای زانو میشود.
در فیزیوتراپی پاس با روشهای نوین مانند منوال تراپی و رویکرد جدیدی از تمرینات برا کاهش التهابات و بازگشت به تمرین انجام میشود.
فیزیوتراپیست مصطفی بذرافکن